Vetverbranding en ketose... hoe werkt het in je lichaam?

Gepubliceerd op 21 augustus 2019 om 12:03

Afvallen en diëten, het blijft een veelbesproken onderwerp. Er zijn tegenwoordig zoveel verschillende manieren om af te vallen dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Wat werkt en wat niet?! Deze vraag is niet zo eenvoudig te beantwoorden. Het is namelijk erg belangrijk dat jij een nieuwe levensstijl ontwikkelt die vol te houden is. Je wilt tenslotte als resultaat een gezond en vitaal lichaam, naast het behalen en behouden van je streefgewicht. 
Een programma waarbij jij je futloos en energieloos voelt, wat grauw van kleur wordt en er niet meer gezond uit ziet, is gedoemd om te mislukken.

Een mooi voorbeeld van een levensstijl die blijvend succes heeft, is de koolhydraatarme levensstijl. Het is geen dieet, maar een levensstijl die resulteert in het veranderen van je stofwisseling en het verbeteren van je vetverbranding. 

Zo, het woord is gevallen. ‘Vetverbranding’. Maar wat is dat nu? Wat doet het met je lichaam?
Ik lees ook over ketose, wat is dat dan precies? En is dat gevaarlijk?

Wat is vetverbranding?

Vetverbranding, een term die je bij het horen waarschijnlijk erg prettig in de oren klinkt. Maar wat is dat nu, ‘vetverbranding’, en hoe gaat dit in ons lichaam? 

Vetverbranding is eigenlijk niets meer dan een stofwisselingsproces dat plaatsvindt als we vetten omzetten naar energie. Je kunt vetten (uit je voeding) omzetten naar energie. Zo kun je dus ook opgeslagen lichaamsvetten omzetten naar energie. Dit proces wordt geremd door insuline en gestimuleerd door glucagon, maar daarover vertel ik je zo wat meer. Een ander woord voor vetverbranding is ‘lipolyse’.

Bij omzetten van vetten naar energie, zien we eerst een omzetting van vet naar vetzuren en glycerol en dit gebeurt in de lever. Daarna is er via acetyl-CoA een omzetting naar water, koolstofdioxide en energie. Als je lichaam meer energie verbruikt dan er opgenomen wordt, spreken we van een negatieve energiebalans en gaat ons lichaam dus aan vetverbranding doen. Als er sprake is van een positieve energiebalans, komt er meer energie binnen dan noodzakelijk is en dus gaat het lichaam energie opslaan, in de vorm van vet (je winterlaagje bestaat meestal niet uit spieren, maar vet, toch?).

Wat is ketose?

Ketose is een natuurlijk proces in het lichaam. Dit proces wordt opgestart wanneer er nauwelijks nog koolhydraatreserve is en er weinig koolhydraten ingenomen worden. Dit in combinatie met een verlaagde inname van energie, dus een negatieve energiebalans.
Je lichaam heeft een kleine voorraad aan koolhydraten in lever en spieren, dat zit daar in de vorm van glycogeen. Indien nodig kan je lichaam deze reserves aanspreken.

Daardoor ontstaat ketose dus niet metéén als je minder koolhydraten eet. Het proces gaat pas van start als de glycogeenvoorraad afgenomen is, dus ongeveer 3 dagen na het verminderen van de koolhydraatinname. Let op, het gaat om een verlaagde inname van alle koolhydraten, niet alleen suikers. 

Om in ketose te raken en lichaamsvet te verbranden zijn dus meerdere factoren belangrijk, namelijk een caloriebeperking (negatieve energiebalans) én een koolhydraatarm voedingspatroon. Je mag niet meer dan 40 gram koolhydraten innemen gespreid over de hele dag, anders ga je uit ketose.

Wat gebeurt er als je in ketose bent?

Als jij je calorie-inname beperkt én koolhydraatarm eet zal je lichaam vetverbranding inschakelen om energie aan te maken. Het vet wordt dus vervoerd naar de lever en er volgt een omzetting naar energie, daarbij komen ketonen vrij. Vandaar ook de term ‘ketose’. 
Tijdens de ketose verandert je lichaam werkelijk van werkwijze en gebruikt het de vetten die binnenkomen via je voeding en die opgestapeld zitten in je vetcellen als energiebron. Een natuurlijk proces. Je hoeft je dus geen zorgen te maken als jouw lichaam in ketose is. Eigenlijk brengen we ons lichaam terug naar hoe er in vroegere tijden gegeten werd: veel groenten en wat vlees, en heel erg weinig bewerkte en koolhydraatrijke voedingsmiddelen.

Verschillende wetenschappelijke bronnen geven aan dat een levensstijl waarbij sprake is van ketose (een ketogeen dieet), een positief effect heeft op het omkeren van diabetes type 2 en het verminderen van obesitas en het metabool syndroom.

Wil jij ook je vetten gaan verbranden?

Om dit te realiseren verlaag je het beste je koolhydraatinname. Wanneer je lichaam de opgeslagen koolhydraten heeft opgebruikt, zal het automatisch overschakelen naar zijn tweede energieleverancier, namelijk vetten. Zowel de vetten uit je voeding als je lichaamsvet komen in aanmerking. Als je de vetten in je voeding onder controle houdt gaat je lichaam lichaamsvet omzetten naar energie.
Hiervoor gaat je lichaam de voorraad vetten in het lichaam aanspreken om energie te leveren, zodat je je goed voelt en energie hebt om bijvoorbeeld te werken, te sporten of het huis op te ruimen. Dit proces zorgt op zijn tijd voor langere verzadiging, het verkrijgen van mooiere contouren van je lichaam en het mee realiseren van ketose. 

Er zijn verschillende manieren om je vetverbranding te stimuleren, zoals sporten, bewegen, veel water drinken, verminderen van koolhydraten, eiwitrijk ontbijten, regelmatig eten. 

Wat zijn de effecten van ketose?

De eerste 3 dagen
Allereerst zijn er wat nadelen aan het proces. Zo kan je in de overschakeling de eerste dagen last hebben van een slap gevoel, hoofdpijn en/of honger. Deze verdwijnen meestal spontaan wanneer je daadwerkelijk in ketose bent. Het zijn dus eigenlijk geen bijwerkingen van ketose, maar wel van de omschakeling in je lichaam.

Deze neveneffecten kan je opmerken:

  • Hoofdpijn
  • Vermoeidheid
  • Meer honger
  • Slecht slapen
  • Slecht ruikende adem (ketonen zijn een bijproduct van aceton dat wordt vrijgemaakt in het lichaam)
  • Spierkrampen

Deze meeste van deze bijwerkingen zijn slechts tijdelijk en makkelijk te verklaren. Je lichaam is als het ware een machine, wanneer deze overgaat op een andere procedure dan zal je lichaam hieraan moeten wennen. Gelukkig verdwijnen deze klachten vaak na 3 dagen wanneer de ketose bereikt is. 

Adviezen bij deze klachten:

  • Drink voldoende water, minimaal 2 liter per dag
  • Zorg voor voldoende zoutinname, bijvoorbeeld door middel van een kop (PowerSlim) bouillon
  • Een extra PowerSlim AcidoFit (mineralensupplement)
  • Eet voldoende vezels (2 keer per dag groenten, bij de lunch én het diner)

Keto-acidose

Nu en dan lees je iets negatiefs over ketose. Ik vind het belangrijk om hier even bij stil te staan. Vaak is er verwarring tussen ketose en keto-acidose. Zoals eerder in deze column beloofd werd, zal ik een woordje uitleg geven over insuline. Insuline is een hormoon (aangemaakt in de alvleesklier), dat ervoor zorgt dat suiker uit je bloedbaan je cellen kan bereiken om daar energie aan te leveren. Insuline remt de afbraak van vet en stimuleert zelfs de opslag van vet. Bij diabetes type 1 is er geen productie van insuline meer in het lichaam. Dus de suikers blijven in de bloedbaan zitten, erg schadelijk. Bovendien ziet je lichaam de noodzaak om voortdurend vetten te verbranden en er wordt een overmaat aan ketonen gemaakt. En het lichaam beschikt door de diabetes niet over regulerende mechanismen om dit weer op te lossen. Er ontstaat keto-acidose.

Keto-acidose is dus een ernstige aandoening die ontstaat als gevolg van een opstapeling van ketonen. Deze aandoening komt enkel voor in gevallen van ongecontroleerde diabetes type 1 en in enkele zeldzame gevallen bij diabetes type 2. Het heeft alles te maken met het gebrek aan het vermogen om insuline aan te maken. Dit is dan ook de reden dat we bij PowerSlim het diabetesprotocol volgen. 
Voor alle duidelijkheid een ketogeen dieet leidt wel tot ketose, maar niet tot keto-acidose.  Diabetes kan wel keto-acidose veroorzaken.

Positieve effecten van ketose

Dit zijn de positieve effecten van ketose:

  • Minder honger

  • Minder zin in zoet

  • Energiek gevoel

  • Verbetering van je silhouet (je lichaamscontouren)

  • Afname van de vetreserve

  • Gevoeligheid van lichaamscellen voor insuline herstelt:

    Wanneer de gevoeligheid van jouw cellen voor insuline verbetert, hoeft jouw lichaam niet zo veel insuline (hormoon) aan te maken. Er is dus ook een kleinere hoeveelheid insuline aanwezig in je bloedbaan. Dat is positief bij afvallen, want insuline is het hormoon dat er voor zorgt dat suikers van de bloedbaan in je cellen terechtkomen. Als er veel insuline is, wordt er dus ook voortdurend suiker naar je cellen vervoerd. Insuline stimuleert vetopslag en remt vetafbraak. Net wat je niet wil, nu je wil afvallen.

Een ketogeen dieet heeft dus veel voordelen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat een koolhydraatarm/ketogeen dieet diabetes type 2 kan omkeren en de ziekte kan genezen. Er is ook een positief effect vastgesteld voor het metabool syndroom en zelfs bij epilepsie bij kinderen. 

 

Bronnen:

 

Wil je op een gezonde manier afvallen?

Ik help je graag!

«   »